تعیین شورایی خلیفه
اگرخلافت از احکام شرعیه باشد همانند سایر احکام می‌ماند، مثل نماز و روزه و حج، در چنین احکامی شورا جایی ندارد؛ بلکه با نص است. مدعای شیعه آن است که خلافت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نظیر چنین احکامی است. آیا خلافت به معنی جانشینی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) است یا خیر؟ اگر به معنای جانشینی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نباشد؛ ارزش دینی ندارد، بلکه همانند منتخبان سایر ملتها است که تنها ارزش سیاسی دارد و شاید ارزش قانونی داشته باشد. به همین جهت، همه اتفاق نظر دارند که خلافت به معنای جانشینی آن حضرت است و این عنوان به خلافت معنا و مفهوم و مدعی آن ارزش می‌دهد.
بر همین اساس، ابوبکر نیز بعد از بیعت چند نفری بیدرنگ خود را خلیفهی پیامبر نامید1 و این لقب را در نامههایی برای سرزمینهای اسلامی ذکر کرد2؛ هر چند این سخن او دروغ آشکاری بود که بر پیامبر بست، زیرا پیامبر او را جانشین خود نساخته بود؛ زیرا بزرگان اهل سنت3 بالاجماع به صراحت اذعان دارند خلافت ابوبکر به وسیله نص نبوده است. شیخ ابیمنصور عبدالقاهر تمیمی بغدادی گوید: باور همهی بزرگان اصحاب ما (یعنی اشاعره) و معتزله و خوارج و نجاریه این است که طریق اثبات امامت به اختیار امت اهل اجتهاد واگذار شده؛ این‌ها هر که را صلاحیت دارد، انتخاب نمایند4. قاضی عضد إیجی گوید: امامت، برخلاف رأی شیعه، با بیعت اهل حل و عقد ثابت میگردد، دلیل این مدعا ثبوت خلافت ابوبکر با بیعت است5. هم چنین، عمر گفته است: «اگر جانشین تعیین نکنم، به عمل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رفتار کردهام و اگر تعیین کنم، به روش ابوبکر.6» از این سخن عمر آشکار است که پیامبر ابوبکر را جانشین تعیین نکرده است.
شیعه معتقد است که جانشین پیامبر با شورا تعیین نمی‌شود؛ به خصوص شورایی که هستهی اصلی آن به وحدت کلمه نبود، بلکه با منازعه و کشمکش نتیجه تثبیت شده است7. پس ادعای شورای همگانی وانتخاب ابوبکر به جانشین پیمبر ادعای بدون دلیل است. هر کس بیطرفانه در کتابهای بزرگان اهل سنت ماجرای سقیفه را با دقت بررسی کند برایش روشن میگردد خلافت ابوبکر با بیعت عمر بن خطاب و سه تن از دوستانش، ابو عبیده جراح، اسید بن حضیر و سالم مولی ابوحذیفه انجام یافت. در بعض نقلها بشیر بن سعد به آن‌ها اضافه شده و کسی دیگر در میان نبود8.
1الامامة والسیاسة1: 13؛ تاریخ الخلفاء1: 78
2الصواعق المحرقة:34؛ الاستیعاب مطبوع در حاشیه الاصابة 2: 426
3المواقف: المقصد الثالث فیم تثبت به الامامة، چاپ قدیم.
4اصول الدین: 279
5المواقف: المقصد الثالث فیم تثبت به الامامة، چاپ قدیم
6(قال عمر: إن لم أستخلف فإن رسول الله لم یستخلف وإن آستخلف فإن أبا بکر قد إستخلف )صحیح مسلم2: 193کتاب الامارة باب الاستخلاف وترکه والتاج الجامع للاصول3: 75والامامة والسیاسة1: 23
7شرح العقائد تفتازانی:230
8شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید2: از21تا59؛ البدء والتاریخ مقدسی5: 65؛ کنز العمال5: 606-640- 648 ؛ تاریخ طبری3: 202و203؛ تاریخ الکامل ابن اثیر2: 220؛ طبقات ابن سعد2ق2: 55-56؛
